Jan van Dam (36), de man die in 2022 werd veroordeeld voor het bedreigen van Hugo de Jonge, heeft een ontmoeting gehad met de voormalig minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Beide mannen spreken van een ‘bijzonder gesprek’ en leggen uit hoe het zover kon komen dat Van Dam de minister bedreigde gedurende de coronapandemie.
De ontmoeting was woensdag op initiatief van De Jonge op de Abdij van Middelburg. Hij is sinds juni commissaris van de Koning in Zeeland. De Jonge had Van Dam gezien in het programma Parels voor de Zwijnen van Raven van Dorst. “Hij bood daar zijn excuses aan voor de bedreigingen richting mij en mijn gezin. Hij deed dat op zo’n oprechte en ontwapenende manier, dat ik de behoefte voelde om hem te ontmoeten”, schrijft de CDA’er op Instagram.
Bedreiger Hugo de Jonge bij Nieuws van de Dag
Zelf reageert Van Dam bij Nieuws van de Dag. “Het was heel bijzonder, na wat ik had gezegd had”, zegt hij. “Ik heb hem dood gewenst vier jaar geleden. Om dan daar nu te zitten en met hem te praten, is heel apart. Voor beide partijen, denk ik.” Van Dam werd veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf bedreigingen op de Facebook-pagina van De Jonge. Hij schreef toen: “Hugo de Jonge, kogel door je kop en een bom op de Tweede Kamer. Alles opgelost!” Ook deelde Van Dam in een filmpje op Facebook het privéadres van de minister en weer later postte hij een bericht waarin hij schreef dat hij naar De Jonge onderweg was. Uiteindelijk heeft hij zestien maanden vastgezeten.
Van Dam probeert nu te verklaren hoe het zover kwam. “Ik had een moeilijke jeugd, mishandeling, waar ik PTSS aan heb overgehouden. Slechte behandeling, geen goede medicijnen, nooit gehoord geweest”, somt hij op. “Op een gegeven moment zit je in een kamertje. Via Facebook ga je mensen ontmoeten en krijg je allemaal verhalen, desinformatie. Je komt in groepen terecht met meer dan 200.000 mensen. Je gaat dat allemaal geloven, omdat je zoveel info krijgt van daar. Je gaat niet meer televisie kijken of radio luisteren, maar alleen dat.”
Coronabeleid werd een ‘dagtaak’
In die Facebook-groepen gingen de berichten verder dan simpelweg kritiek op het coronabeleid. “Doodsbedreigingen, ik kreeg op een gegeven moment een lijst met alle adressen van politici, journalisten, telefoonnummers, ik kreeg alles doorgestuurd.” Het coronabeleid werd een obsessie. “Ik zat eenzaam op m’n kamer. Ik had bijna niemand om me heen. Elke avond alleen, niet naar buiten, weinig vrienden. Het gaat van kwaad tot erger. Je gaat tegen het beleid in, omdat je heel veel info krijgt online. Het was echt een dagtaak. Je staat ermee op en gaat ermee naar bed.”
Al een uur na het plaatsen van de bedreiging werd Van Dam opgepakt. “Ze kwamen de deur binnenvallen met een arrestatieteam. Ik had niet gedacht dat het zoveel impact zou hebben. Niet alleen op hem, maar ook op zijn vrouw en kinderen. Ze werden allemaal uit huis gehaald. Ze hadden politie voor de deur”, aldus de Emmenaar.
Zelf dacht Van Dam aanvankelijk dat hij na ‘twee of drie dagen op het politiebureau’ weer op vrije voeten zou komen. Dat viel tegen. “Na drie of vier weken dacht ik: dit gaat nog veel langer duren en dit is serieus. Ik ben gaan nadenken en heb gesprekken gehad met een psycholoog. Je zit alleen in je cel ’s avonds en dan heb je alleen een televisie, geen sociale media. Dan krijg je ook heel andere berichten binnen. Ik heb in de gevangenis al een brief geschreven aan Hugo de Jonge met mijn excuses, maar dat werd tegengehouden door de bewaking van de gevangenis.”
Van Dam wil zijn ervaringen delen. “Dat is wel de bedoeling, voorlichting op scholen. Ik zie bij mij waar het is misgegaan, vroeger al.”
Hugo de Jonge noemt Jan van Dam ‘mooi mens’
De Jonge schrijft dat Van Dam hem ook vertelde over zijn problemen. “Over hoe eenzaam hij was, over hoe hij zich via online contacten liet meeslepen, verstrikt raakte in alternatieve waarheden en complottheorieën. Jan vertelde over zijn moeilijke jeugd. Over de mishandelingen door zijn stiefvader, over de pijn en het verdriet dat hij heeft moeten verstouwen in zijn leven, over zijn drugs- en alcohol verslaving. En over de behandeling die veel te laat kwam.”
“De bedreigingen van Jan en vele, vele anderen betekenden voor mij en voor ons gezin dat we jarenlang met strenge beveiligingsmaatregelen te maken hebben gehad”, blikt de politicus terug. “En dat was heftig. Jan heeft uiteindelijk 16 maanden vastgezeten. Nadat hij vastzat kreeg hij eindelijk de behandeling om het trauma uit zijn jonge jaren te verwerken. En kwam hij tot het inzicht hoe zeer hij een grens heeft overschreden en wat de impact was geweest van zijn handelen. Hij had daar oprecht spijt van en wilde daarom zijn excuses aanbieden.”
In een podcast deed Van Dam al zijn verhaal. Daar volgden ‘veel negatieve reacties’ op. “En toch maakt hij er nu zijn missie van om anderen te vertellen dat je niet mee moet gaan in online complottheorieën. Het is belangrijk om in contact te blijven met de werkelijkheid, bij jezelf te blijven en je niet te laten meeslepen.”
De Jonge is blij dat Van Dam tot inkeer is gekomen. ‘Steeds meer politici worden ernstig bedreigd. Uiteindelijk is dat een bedreiging voor onze democratische rechtstaat. Juist daarom vind ik de stap die Jan zet zo groots. Het vergt moed en karakter om oprecht berouw te hebben en dat uit te spreken. Helend was het. Jan laat zien dat je een moeilijke periode kunt overkomen. Jan is een mooi en moedig mens.”