VVD-leider Dilan Yesilgöz en presentator Tim Hofman hebben met elkaar de degens gekruist over het thema ‘woke’ op universiteiten. Het gesprek in de uitzending van BOOS draaide om de vraag of er sprake is van een groeiende cultuur van verboden woorden en ‘triggers’, of juist om een gezond debat over wat in de samenleving wel of niet gepast wordt gevonden.
Yesilgöz verdedigde een speech uit 2022, waarin ze waarschuwde voor de ‘gevaren’ van wat ze ‘wokisme’ noemde. “Voor mij is woke het moment dat jij voor mij gaat willen bepalen, of wij voor een docent willen gaan bepalen: ‘Dit zijn die verboden woorden. Deze mag je allemaal niet gebruiken. Dit zijn de triggers voor mij en hier haak ik af, dit mag jij niet op deze manier onderwijzen.’”
Hofman reageerde fel: “Er is niemand op een universiteit die heeft gezegd: ik verbied dit u.” Toen Yesilgöz verbaasd vroeg: “Meen je dat nu?”, hield hij vol: “Dan moet je toch als docent zeggen ‘boeit mij niet’ of ‘boeit mij wel’.”
Volgens de VVD-leider is er wél sprake van een trend. “Je doet alsof ik dit allemaal zelf verzin, alsof dit nooit gebeurd is. Maar dan heb je wel een flink deel gemist van wat er in Nederland is gebeurd de afgelopen jaren.” Hofman verwees daarbij naar docenten die zich in de media uitspraken. “Ik heb al die artikelen gelezen, over wat die universitaire docenten zeggen. In De Volkskrant zeggen ze bijvoorbeeld: ‘Ik word gecorrigeerd of er ontstaat tumult in de les’. Niet echt ernstig. Geen cancelcultuur.”
Vrijheden onder druk
Yesilgöz hield voet bij stuk: “Kijk, de grappen die nu gemaakt mogen worden zijn hele andere dan vroeger.” Hofman wees erop dat dit niet zozeer een verbod is, maar sociale omgangsvormen. “Hoezo ‘mogen’? Het is toch een soort van consensus over wat we betamelijk vinden. Je komt niet op een verjaardag binnen en dan zeg je tegen je tante ‘hé kankerwijf’, dat doe je niet, want dat vinden we onbeschoft.”
De VVD-leider zag dat anders. “Maar wat jij betamelijk vindt kan iets heel anders zijn dan wat ik vind.” Volgens Hofman is dat nu juist hoe een samenleving werkt: “Dan gaan we daar een beetje over bakkeleien als er niks in de wet wordt vastgelegd.”
Yesilgöz benadrukte dat dit niet mag doorschieten: “In een debat kan dat, in een gesprek kan dat. Niet om te kijken wie kan het hardste naar elkaar blaffen en zorgen dat de andere monddood wordt gemaakt. Het is een vorm van ondermijning van onze vrijheden. Dit land is wel groot geworden door juist al die botsende beelden en ideeën.” Hofman viel in: “Ja precies, botsende beelden en ideeën. Dat is wat er dan gebeurt op zo’n universiteit. Dat maakt het ook veiliger voor mensen, toch?”
Daar was Yesilgöz het niet mee eens. “Nee. Een universiteit hoort fysiek en emotioneel natuurlijk een veilige plek te zijn, maar het hoeft geen plek te zijn waar je niet uitgedaagd wordt, waar je niet van denkt: wow, wat heb ik net gehoord?” Hofman reageerde kort: “Dat zijn niet twee dezelfde dingen. Er gaat niks over niet uitgedaagd worden.”
Kritiek op Yesilgöz
Hofman wees erop dat ook de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) de uitspraken van de VVD-leider met verbazing had gevolgd. “Het is een feitelijk iets. Het gaat over de veiligheid. Het KNAW zegt: ‘Dilan Yesilgöz trekt fel van leer tegenwoordig tegen woke op universiteiten, tot verbazing van die universiteiten zelf.’”
Yesilgöz antwoordde dat universiteiten daarbij ook naar binnen moeten kijken. “Dus ik hoop dat ze naar aanleiding daarvan, die besturen, ook eens in gesprek zijn gegaan met hun eigen docenten.” Hofman trok daarop een harde conclusie: “U maakt het dus onveiliger.”
De politica erkende dat ze de situatie anders had moeten aanpakken. “Wat ik hier had moeten doen, wat ik niet heb gedaan, is dat ik de organisatie had moeten bellen en had moeten zeggen: ‘Laten we eens met elkaar om tafel gaan.’ Ik had voor de lezing mijn werk gedaan. Ik heb heel veel mensen gesproken. Oké, ik had hen niet gesproken, maar ik had wel heel veel andere mensen gesproken. Maar dan nog, als zij achteraf zeggen ‘wij herkennen dat niet’ terwijl ik een heel ander beeld zie, had ik hen absoluut moeten bellen.”
