De koninklijke familie heeft maatregelen getroffen om te voorkomen dat er hoorbare protesten waren tijdens de ‘balkonscène’ op Prinsjesdag. Een orkest speelde om boven eventueel gejoel uit te komen. Voor zover bekend waren er echter geen grootschalige protesten.
Het orkest was dit jaar voor het eerst te horen, toen koning Willem-Alexander, koningin Máxima en hun dochters Amalia, Alexia en Ariane op het balkon van pales Noordeinde stonden om te zwaaien naar het aanwezige publiek. Bij RTL Tonight lichtte royaltyverslaggever Josine Droogendijk de maatregel toe.
Josine roept Prinsjesdag 2022 in herinnering, toen de balkonscène werd ontsierd door boerenprotesten. Ze was toen ook in Den Haag. “Ik was daar niet op berekend. Ik was gefocust op het balkon en toen werd er een dranghek naast mij omgegooid. Dat haalde voor mij de herinnering van de aanslag in Apeldoorn helemaal naar boven. Ik was helemaal verstijfd. Ze hebben daar nu wel een oplossing gevonden.”
Orkest tijdens balkonscène
“Tijdens de balkonscène speelt een orkest. Je kunt dus heel hard geluid maken, maar dan er is altijd wel een dwarsfluit harder klinkt. We hebben jaren gehad waarin het gewoon buitengewoon gênant was”, legt Josine uit. “Dan stond de koning daar te wuiven terwijl hij een fluitconcert kreeg met boegeroep. Dat wil je gewoon niet hebben. Het maakt de sfeer niet leuker en het is niet leuk voor de televisiekijker. Dus dan gooi je er gewoon een orkestje overheen – als koning kun je dat – en dan is het voor een groot deel opgelost.”
Willem-Alexander las eerder op de middag de troonrede voor. Ook daarvoor is een speciale maatregel genomen. “Hij heeft knispervrij papier. Dat is speciaal voor hem besteld. Als hij een pagina omslaat en het is helemaal stil in de zaal, dan hoor je dat geknisper. Dat wil je niet, dus hij krijgt speciaal knispervrij papier.”
Zo wordt de troonrede geschreven
Hoe komt die troonrede tot stand? Het is een kabinetsboodschap, die niet door de koning zelf wordt geschreven. “Er is iemand op het ministerie van Algemene Zaken die een concept krijgt van de miljoenennota. Die persoon gaat gewoon kijken: wat vindt ieder ministerie belangrijk? Er wordt vaak gezegd in Nederland dat iedere ministerie een alineaatje schrijft en dan is het kopiëren, plakken. Even kijken hoe het lekker loopt en het is klaar. Nou, dat is absoluut niet het geval.”
“Lang niet ieder ministerie komt ook ieder jaar aan bod”, weet de royaltydeskundige. “Dus er is echt iemand die zich de hele zomerperiode buigt over dat concept-miljoenennota om te kijken: wat is nou belangrijk? Wat moet er in die troonrede komen? Dan gaat het via de ministerraad en via de koning. Maar er is echt gewoon een speechschrijver aan het werk. Eerst moet het qua inhoud goedgekeurd worden bij de ministerraad. Dan gaat het ook langs de koning.”
Officieel ‘mag’ je niet zeggen dat de koning de troonrede voorleest; hij ‘spreekt het uit’. En dat ging dit jaar beter dan in sommige voorgaande jaren. “Niets is zo ongemakkelijk als een koning die loopt te stotteren, natuurlijk. Dat hebben we gehad toen hij op staatsbezoek in Indonesië excuses moest aanbieden. Hij zat maar te struikelen te doen. Wat hij eigenlijk precies gezegd heeft, ik weet het niet eens meer! Ik had het zo met die arme man te doen. Het is dus heel belangrijk dat het er goed uit komt”, weet Josine.